Janusz Skoczylas

Nauka i edukacja

Janusz Stefan Skoczylas, urodzony 27 lutego 1948 roku w Rudzie, jest wybitnym polskim geologiem oraz profesorem nauk o Ziemi. Jego prace naukowe znacząco przyczyniły się do rozwoju dziedziny archeometrii w Polsce, co obejmuje badania petroarcheologiczne.

Jako jeden z pionierów w tej dziedzinie, Skoczylas stał się kluczową postacią wśród specjalistów, którzy przyczynili się do bardziej zaawansowanego zrozumienia związków między geologią a archeologią.

Życiorys

Janusz Skoczylas, w 1970 roku, uzyskał dyplom z zakresu geologii na Uniwersytecie Wrocławskim. Cztery lata później obronił doktorat, którego temat obejmował rozwój tektoniki północno-zachodniej części monokliny przedsudeckiej na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. W 1990 roku na tej samej uczelni zdobył stopień doktora habilitowanego nauk humanistycznych w obszarze archeologii, bazując na pracy dotyczącej użytkowania surowców skalnych we wczesnym średniowieczu w północno-zachodniej Polsce. W 1999 roku otrzymał tytuł profesora nauk o Ziemi.

W centrum jego działalności badawczej leży teoretyczne oraz metodologiczne wydzielenie archeometrii (petroarcheologii) jako nowej dyscypliny naukowej, która wykorzystuje metody geologiczne do badań archeologicznych. Dodatkowo, jego prace koncentrują się na analizie budowy geologicznej Polski, sozologii, geoturystyce oraz historii geologii i górnictwa w Polsce.

Skoczylas aktywnie uczestniczył w wielu ekspedycjach archeologiczno-konserwatorskich zarówno w kraju, jak i za granicą. Wśród lokalizacji jego działań można wymienić: Novae (Bułgaria), Krivina Iatrus (Bułgaria), Marina el-Alamein (Egipt), Chersonez Taurydzki (Ukraina) oraz w Polsce – Gniezno, Łekno, Wolin, Ostrów Lednicki, a także na Ostrowie Tumskim w Poznaniu.

Jest autorem lub współautorem przeszło 430 publikacji naukowych, w tym 15 monografii oraz 2 podręczników, a także ponad 240 prezentacji w trakcie konferencji i seminariów. Oprócz tego, pełnił rolę redaktora wielu publikacji naukowych. Skoczylas był też promotorem 6 doktorów oraz ponad 190 magistrów.

W latach 2002-2008 pełnił funkcję prodziekana Wydziału Nauk Geograficznych i Geologicznych UAM, a także w latach 1999-2002 oraz 2008-2012 był wicedyrektorem Instytutu Geologii UAM. Od 2006 do 2018 roku kierował Zakładem Geologii Dynamicznej i Regionalnej UAM. Jest również pracownikiem Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, jak i Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Jana Amosa Komeńskiego w Lesznie. W przeszłości związany był także z Uniwersytetem Mikołaja Kopernika w Toruniu, Wyższą Szkołą Pedagogiczną w Słupsku oraz Zielonogórskim Zakładem Górnictwa Nafty i Gazu.

Janusz Skoczylas jest członkiem wielu stowarzyszeń naukowych, takich jak Polskie Towarzystwo Geologiczne (członek Zarządu Głównego w latach 1997-2003, przewodniczący oddziału poznańskiego w latach 1991-2017), Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, Stowarzyszenie Archeologów Polskich, Stowarzyszenie Archeologii Środowiskowej oraz Litewskie Towarzystwo Przyrodników. Przez długi czas działał w Międzynarodowym Komitecie Badań Petroarcheologicznych w Europie (1980-2001), a także w Komitecie Historii Nauki i Techniki PAN (od 2015), Komitecie Nauk Geologicznych PAN (2011-2015), oraz Komisji Badań Czwartorzędu PAN (od 1991). Jego aktywność obejmuje również udział w radach redakcyjnych kilku czasopism, m.in.: „Badań Fizjograficznych nad Polską Zachodnią (Seria A)”, „Scripta Comeniana Lesnensia”, „Studiów Lednickich”.

W uznaniu jego osiągnięć został odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (2019), stopniem dyrektora górniczego III stopnia (2003) oraz honorowym członkostwem w International Commission on the History of Geological Science w ramach International Union of Geological Science (INHIGEO) (2018).

Wybrane publikacje książkowe

Wśród licznych osiągnięć Janusza Skoczylasa na polu geologii oraz archeologii, można wyróżnić szereg jego znaczących publikacji. Oto przegląd niektórych z nich, ukazujących różnorodność tematów, którymi się zajmował:

  • Neolityczne surowce kamienne w Polsce środkowo-zachodniej. Studium archeologiczno-petrograficzne (współautor wraz z A. Prinke), Warszawa-Poznań, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1980,
  • Rozwój poznania budowy geologicznej Polski w latach 1918-1939. Badania geologiczne, ich organizacja oraz związane z nimi problemy ochrony przyrody nieożywionej, Wrocław, Ossolineum, 1985,
  • Użytkowanie surowców skalnych we wczesnym średniowieczu w północno-zachodniej Polsce, Poznań, Wydawnictwo Naukowe UAM, 1990,
  • Rozwój poszukiwań ropy naftowej i gazu ziemnego w Wielkopolsce (współautor wraz z A. Protasem), Piła-Poznań, Wydawnictwo Naukowe UAM, 1993,
  • Rozwój ochrony przyrody nieożywionej. Historia i współczesność (współautor wraz z K. Kasprzakiem), Poznań, Fundacja Warta, 1993,
  • Budowa Ziemi. Wielka Encyklopedia Geografii Świata, tom II, Poznań, Wydawnictwo Kurpisz, 1996,
  • Opis zabytków kamiennych. Propozycja standaryzacji (współautor wraz z A. Kulczycką-Leciejewiczową, A. Majerowiczem, A. Prinke, W. Wojciechowskim), Warszawa, Ośrodek Dokumentacji Zabytków, 1996,
  • Wstęp do geologii, Poznań, Wydawnictwo Naukowe UAM, 1999 (drugie wydanie 2000),
  • Polskie darniowe rudy żelaza (współautor wraz z T. Ratajczakiem), Kraków, Wydawnictwo Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN, 1999,
  • Oblicze naszej planety. Geologia i geomorfologia w zarysie (współautor wraz z P. Kłyszem), Poznań, Wydawnictwo Naukowe UAM, 2003,
  • Symbolika kamienia jako element procesu legitymizacji władzy w cywilizacji europejskiej (współautor wraz z M. Żyromskim), Poznań, Wydawnictwo Naukowe UAM, 2005 (drugie wydanie 2007),
  • Krajobraz przyrodniczy i kulturowy. Próba ujęcia interdyscyplinarnego (współautor wraz z K. Kopczyńskim), Poznań, Wydawnictwo Naukowe UAM, 2008,
  • Dzieje badań geologicznych w Wielkopolsce do roku 1939, Poznań, Wydawnictwo Naukowe UAM, 2011,
  • Kamień w państwie pierwszych Piastów, Gniezno, Wydawnictwo Naukowe Contact/Abc, 2016.

Przypisy

  1. MichalinaM. Dzwoniarek-Konieczna MichalinaM., MartaM. Węcławska MartaM., 50 lat pracy naukowej Prof. dr. hab. Janusza Skoczylasa, [w:] MichalinaM. Dzwoniarek-Konieczna, MartaM. Węcławska (red.), Człowiek i kamień. Badania geologiczne w perspektywie archeologii, Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, 2019 r.
  2. AnnalA. Mamulska AnnaA., Nauka drogą życia prof. Janusza Skoczylasa, „Leszczyński Notatnik Akademicki”, XV (58), 2016 r.
  3. DanutaD. Michalska DanutaD., MałgorzataM. Szczepaniak MałgorzataM., Professor Janusz Skoczylas, [w:] DanutaD. Michalska, MałgorzataM. Szczepaniak (red.), Geosciences in Archaeometry. Method and Case Studies, Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, 2014 r.
  4. JerzyJ. Fedorowski JerzyJ., Janusz Skoczylas, „Przegląd Geologiczny”, 41 (1), 2000 r.

Oceń: Janusz Skoczylas

★★★★★
Średnia ocena:4.9 Liczba ocen:23